عملیات بیتالمقدس ۳
عملیّات بیتالمقدس ۳ در ساعت یک بامداد تاریخ ۶۶/۱۲/۲۴ با رمز مقدس«یاموسی‌بن‌جعفر(ع)» و با هدف آزادسازی ارتفاعات شمال سلیمانیه و پاسخ به شرارت‌های عراق در بمباران مناطق مسکونی، در منطقه عمومی استان سلیمانیه عراق آغاز می‌شود.
رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران تحت امر قرارگاه نجف با حمایت مؤثر هوانیروز از محور شمال به سمت جنوب و در عمق ۶۵ کیلومتری خاک عراق به نیروهای دشمن هجوم می‌برند و با درهم‌کوبیدن پایگاه‌ها و محل استقرار دشمن، موفق می‌شوند در نخستین ساعات عملیّات، ارتفاعات اصلی گوجار و هلگان را به تصرف درآورند.
رزمندگان اسلام در این حمله موفّق، پس از کشته و زخمی کردن صدها تن از نیروهای عراقی روستاهای گواراده را آزاد می‌کنند و همچنین موفق می‌شوند پس از عبور از رودخانه‌های کاناگوری، کان‌خان، گواراده، کانی‌داوود و ملکان، در ۲۰ کیلومتری شهر سلیمانیه استقرار یابند.
در این تهاجم، علاوه بر انهدام مقادیر قابل توجهی ادوات سنگین و نیمه‌سنگین دشمن، تداد ۱۰۰۰ تن از نفرات دشمن کشته و زخمی می‌شوند و تداد ۶۰ تن از آنها به اسارت درمی‌آیند. همچنین تیپ ۶۰۴ پیاده عراق از سپاه یکم منهدم و یک فروند هواپیما هدف قرارگرفته و سرنگون می‌شود.
مرحله دوم عملیّات
رزمندگان نیروی زمینی سپاه‌پاسداران در مرحله دوم این عملیّات با تاریک شدن هوا، هجوم گسترده خود را علیه نیروهای دشمن آغاز می‌کنند، و طی نبردی بی‌امان، ارتفاعات ۱۴۶۰، ۱۴۹۰، ۱۵۲۶، ۱۶۸۰، ۱۷۸۷را آزاد و پل ارتباطی ارتفاعات اولاغلو و سلسله جبال گوجار را تحت کنترل درمی‌آورند.
واحدهای توپخانه، ضدزره و خط‌شکنان سپاه اسلام، طی این مرحله از عملیّات تعداد دیگری از نیروهای دشمن را به هلاکت می‌رسانند و تعدادی را نیز اسیر می‌کنند. حجم آتشباری قوای اسلام به قدری است که دشمن نمی‌تواند نیروهای پراکنده خود را برای تحرکات و اقدامات بعدی جمع‌آوری کند.
شرح عملیات :
تجارب حاصل از سلسله عملیات های انجام شده در منطقه شمال غرب به ویژه عملیات بیت المقدس ۲، مبین وجود نوعی تناقض بود. بدین معنا به دلیل وجود دورنمای روشن نسبت به آینده، در صورت پیشروی در عمق خاک عراق و غافلگیر شدن دشمن نسبت به نیات و اهداف اساسی ایران در این منطقه، هرگونه «سرعت عمل» در شناسایی، طرح ریزی و اجرای عملیات می توانست مقدمات کسب پیروزی را با به دست آوردن موقعیت های مناسب فراهم سازد.
طرح مانور عملیات
اجرای عملیات روی ارتفاع گوجار بستگی تام به تصرف ارتفاع الاغلو داشت و تصرف الاغلو نیز وابسته به تامین ارتفاع دولبشک بود. به دلیل محدود شدن عملیات به تصرف گوجار، مشکلاتی در طرح ریزی عملیات بروز کرد. به همین دلیل بحث و بررسی مجدد در این زمینه منجر به ارائه طرح ها و پیشنهادهای متفاوتی شد، لیکن با توجه به محدودیت نیرو و امکانات و مهمتر از همه ضرورت تسریع در انجام دادن عملیات، فرمانده کل سپاه مجدداً تصرف گوجار را به عنوان هدف قرارگاه نجف در عملیات بیت المقدس ۳ مورد تاکید قرار داد .بنابر این تدبیر، لشکر ۵ نصر ماموریت داشت تا یال یک گوجار را از گرده هلکان تا پایین صخره یی تصرف و تامین کند. لشکر ۳۱ عاشورا نیز در زیر صخره یی با لشکر ۵ نصر الحاق کند و سپس روی تنگه آمده و خاکریز احداث کند.
همچنین تیپ ۳۵ امام حسن(علیه السلام ) می بایست قبل از بریدگی یال گوجار روی یال اصلی و یال ۲ را تا حداقل سه کیلومتر جلوتر محل جدا شدن یال گاراده تصرف و تامین کند و تیپ ۱۲ قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ) نیز قله گوجار و قسمتی از یال اصلی را تصرف و تامین کنند.برای پشتیبانی هلی کوپتری منطقه، طرح خاصی پیش بینی نشده بود و پشتیبانی هوانیروز تنها به گروه هوانیروز کرمان که به مدت پنج ماه در منطقه فعالیت کرده و فشار زیادی را متحمل شده بود، محدود می شد. استعداد این گروه هوانیروز در منطقه شامل یک هلی کوپتر ۲۰۶، چهار هلی کوپتر ۲۱۴، یک هلی کوپتر کبرا و همچنین یک هلی کوپتر ۲۰۶ از سپاه بود.
اجرای عملیات
زمان آغاز عملیات ساعت یک بامداد ۱۳۶۶/۱۲/۲۳ تعیین شده بود. نیروها از حوالی غروب تدریجاً از مقر خود در دشت هرمدان به سوی نقاط رهایی حرکت کردند. در این حال وضعیت جوی نیز رو به تغییر نهاد و تدریجاً بارش برف آغاز شد. مه غلیظ منطقه را پوشانده و موجب محدودیت دید رزمندگان شده بود که همراه با سرمای شدید و حرکت به سمت قله گوجار سختی شدیدی را به آنها تحمیل می کرد، طوری که نیروهای تیپ ۱۲ قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مسیر را گم کردند.
سرانجام به رغم دشواری های موجود، نیروها در کلیه محورها آمادگی خود را برای اجرای عملیات اعلام کردند و در ساعت یک بامداد عملیات با رمز مبارک «یا موسی بن جعفر(علیه السلام)» آغاز شد. نخست نیروهای تیپ ۱۲ و سپس نیروهای لشکر۳۱ با دشمن درگیر شدند. نیروهای لشکر ۵ و تیپ ۳۵ همچنان دچار مشکل بوده و به رغم گذشت نیم ساعت از آغاز عملیات، هنوز با دشمن درگیر نشده بودند .
در ساعت ۱۰/۳ بامداد نیروهای لشکر۳۱ اعلام کردند که ماموریت خود را به طور کامل انجام داده اند. در نزدیکی صبح، لشکر ۵ پس از درگیری با دشمن اعلام کرد که هدف خود را با تصرف هلکان تامین کرده است و درگیری روی صخره یی ادامه دارد.تیپ۱۲ قائم که مسیر خود را گم کرده بود، پس از روشن شدن هوا قله گوجار را تصرف و تامین کرد. نیروهای دشمن در سنگرهای روی گوجار همگی یخ زده بودند و لذا تصرف و پاکسازی آن سنگرها به سهولت انجام گرفت. نظر به اینکه تصرف گرده هلکان دچار مشکل شده بود، از نیروهای ۱۲ قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برای کمک به لشکر ۵ نصر استفاده شد.
در زمانی که اهداف هنوز به طور کامل تصرف و تامین نشده بود، اخبار واصله از شنود دشمن به قرارگاه نجف حاکی از انتقال نیروهای کماندویی سپاه پنجم به منطقه و آمادگی آنها برای پاتک بود.با روشن شدن هوا یگان های مستقر روی گوجار تیپ ۳۵ و تیپ ۱۲ درخواست هلی کوپتر کردند تا مجروحان تخلیه شوند و تدارکات و مهمات برای آنها ارسال شود. ولی محدودیت در تعداد هلی کوپتر و فقدان تور برای اسلینک مهمات و تدارکات مانع از تامین درخواست یگان های مذکور شد.با گذشت زمان همچنان تلاش برای تصرف مجدد گرده هلکان و صخره یی متوقف شده و دشمن نیز با توجه به خلاء موجود بین تیپ ۳۵ و لشکر ۳۱ فشار خود را در این محور متمرکز کرده بود. در چنین موقعیتی، تیپ ۱۲ از یال یک گوجار به سمت یال ۲ پیشروی کرد. تخلیه مجروحان و اسلینک مهمات و تدارکات با استفاده از هلی کوپتر مهمترین مشکل یگان ها در روز اول بود که کماکان لاینحل باقی ماند.
در شب دوم عملیات، قرار شد نیروهای تیپ ۳۵ با سرازیر شدن به طرف چپ تا نزدیک گرده هلکان را تصرف و پاکسازی کنند، لشکر ۵ نیز با استفاده از موقعیت تیپ ۳۵، عملیات خود را از آخرین حد تصرف شده به سمت چپ ادامه دهد و با گذشتن از گرده هلکان به سمت صخره یی، در پایین صخره یی با لشکر ۳۱ الحاق کند.ساعت ۲۱ شب ۶۶/۱۲/۲۳ عملیات شب دوم آغاز شد، ولی موفقیتی به دست نیامد و تنها لشکر ۵ نصر یکی از تپه های کوهان شتری نرسیده به گرده هلکان را به تصرف خود درآورد.
همزمان با آغاز عملیات در شب دوم، دشمن به گلوله باران شیمیایی در شیارهای دشت هرمدان که عقبه یگان ها بود، اقدام کرد. این مساله بر تعداد مجروحان و مشکلات انتقال آنها افزود.عملیات شب سوم در ساعت یک بامداد ۶۶/۱۲/۲۵ آغاز شد. لشکر ۳۱ عاشورا اهداف خود در صخره یی را تصرف کرد. لشکر ۵ نصر گرده هلکان را تصرف و تامین کرد و تنها راهکار زیر گرده هلکان همچنان مساله داشت و با الحاق نیروها در این منطقه در حدود ساعت ۳۰/۳ بامداد، معضل موجود برطرف شد.
آزادسازی چند ارتفاع بلند در عمق جبهه دشمن
عملیات « بیتالمقدس۳ » بر پایه تجزیه و تحلیل فرماندهان نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جریان عملیات بیتالمقدس- ۲ که دو ماه پیش به انجام رسیده بود- طرح ریزی شد.
اوضاع جوی منطقه کردستان عراق و بلندی‌های صعب‌العبور محور شمالی جنگ، همچنان نامناسب و سرد و یخبندان بود، ولی اهداف برجسته‌ای که در انجام این طرح پیگیری می‌شد، فرماندهان را برآن داشت تا پیش از فصل گرما و حضور دو چندان نیروهای دشمن در منطقه، تکلیف دو ارتفاع مهم و بلند را به منظور گسترش وضعیت جبهه خودی در شمال شرقی «سلیمانیه» روشن سازند.
این دو ارتفاع «الاغلو» و «گوجار» نام داشت، که دسترسی به هر یک، مستلزم دسترسی و تصرف دیگری بود.
ضرورت اصل آفند و ایجاد زمینه‌های مناسب برای آزادسازی شهر و دشت «حلبچه» عراق، با اجرای عملیات «والفجر۱۰ » سبب شد تا این عملیات در سه محور، در تاریخ۲۴ اسفند ماه ۱۳۶۶ با رمز «یا موسی بن جعفر(ع)» آغاز شود.
ساعت۱ بامداد نیروها علی‌رغم همه مشکلات و دشواریهای نبرد زمستانی، توانستند با هدایت قرارگاه «نجف» و همزمان با اجرای عملیات «والفجر۱۰» در حلبچه، اهداف مورد نظر را تصرف و تأمین کنند. با وجود آنکه رزمندگان از غروب روز پیش، بتدریج از مقر خود در دشت «هرمدان» به سوی نقاط رهایی حرکت کرده و دچار خستگی راه شده بودند؛ همچنین با توجه به بارش برف و حادث شدن یک مه غلیظ بر منطقه و دامنه‌ها، توانستند قله گوجار را آزاد کنند.
نیروهای عراقی مستقر بر روی این قله همگی در سنگرهایشان یخ زده بودند و بنابراین پاکسازی مواضع آسان صورت گرفت.
در روز دوم عملیات اطلاع حاصل شد که نیروهای تازه وارد کماندویی سپاه پنجم ارتش عراق، قصد دارند به منطقه آزاد شده پاتک کنند، اما علی‌رغم پاتکهای پیاپی و سنگین آنها و نیز مشکلات در ارسال کمک و مهمات و تخلیه مجروحین و شهدا در مواضع خودی، تلاش‌های دشمن و بمباران‌های شیمیایی هواپیماهای عراقی بی‌نتیجه ماند. و در مجموع، با سه شبانه روز درگیری و نبرد سخت با طبیعت خشن و مشکلاتی ناشی از پشتیبانی هوانیروز و نیروهای دشمن، اهداف مورد نظر محفوظ ماند. در عملیات بیتالمقدس۳ ، منطقه‌ای به وسعت۴۰ کیلومتر مربع از خاک عراق آزاد و یک فروند هواپیما، تیپ۶۰۴ پیاده از سپاه یکم دشمن و شماری سلاح سنگین و نیمه سنگین منهدم و بیش از ۱۱۸۰ نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی و اسیر شدند.
نتایج عملیّات:
مناطق و تأسیسات آزاد شده:
سلسله ارتفاعات گوجار.
ارتفاعات ۲۰۸۰ ملکان.
ارتفاعات سه‌گانه هلگان.
روستاهای گواراده و سومر.
قطع یال ارتباطی گوجار به اولاغلو.
تجهیزات منهدم‌شده دشمن:
یک فروند هواپیما.
مقادیر زیادی سلاح سنگین و نیمه‌سنگین.
یگانهای منهدم‌شده دشمن:
تیپ ۶۰۴ پیاده از سپاه یکم.
غنایم:
تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه‌سنگین.
تعداد کشته و زخمی دشمن:
بیش از ۱۱۰۰ نفر.
تعداد اسرا:
بیش از ۸۰ نفر.
خلاصه گزارش عملیات
نام عملیات : بیت المقدس۳
رمز عملیات : یا موسی بن جعفر (علیه السلام)
منطقه عملیاتی : شمال استان سلیمانیه کردستان عراق – عمق خط شمالی جبهه دشمن
محدوده زمانی عملیات: ۱۳۶۶/۱۲/۲۳
مدت اجرا۳ :روز
هدف عملیات : آزادسازی ارتفاعات شمال سلیمانیه عراق ،گسترش وضعیت خطوط خودی در شمال شرقی سلیمانیه عراق و تصرف دو ارتفاع الاغلو و گوجار
نیروهای عمل کننده : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
تلفات عراق : کشته و مجروح : ۱۳۰۰ نفر و اسیر۱۰۰ نفر
ارگان‌های عمل‌کننده: نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نتایج بدست آمده عملیات :
سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات ۲۰۸۰، ملکان و ارتفاعات سه‌گانه‌ی هلگان، روستاهای گواراده و سومر، قطع پل ارتباطی گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام افتاد. تیپ ۶۰۴ پیاده‌ی سپاه یکم عراق در عملیات منهدم شد.
تعداد شهدا: ۱۶
تعداد جانبازان: ۴۷
باعرض سلام وخسته نباشید.به نظرم نقش لشکرعاشورا بسیارکمرنگ تشریح شده است.من خودم جزءکسانی بودم که نصف شب عملیات به نوک قله گوجاربا چند نفررسیدیم ودرگیری شدیدی داشتیم وتاصبح کلاتصرف کرده بودیم که بچه های لشکر ۵نصر رسیدند.